Me Emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

1. I Lartësuar është Ai, i Cili i ka zbritur Kriterin (Kuranin) robit të Vet (Muhamedit), që të jetë paralajmërues për botët;[1]
2. të Cilit i përket sundimi i qiejve dhe i Tokës; i Cili nuk ka fëmijë dhe nuk ka ortak në zotërim; i Cili ka krijuar çdo gjë dhe e ka rregulluar me saktësi![2]

[1] I Lartërsuar është Allahu, të mëdha janë begatitë e Tij, të shumta janë të mirat e Tij dhe të përsosura janë të gjitha Cilësitë dhe Atributet e Tij, i Cili i ka zbritur Kuranin, kriterin dhe dalluesin e të vërtetës nga e pavërteta dhe udhëzimit nga humbja, robit dhe të Dërguarit të Tij, Muhamedit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!), që të jetë i Dërguar dhe paralajmërues i botës së njerëzve dhe xhinëve, për dënimin e Allahut që i pret nëse nuk i binden Atij.

[2] I Lartësuar është Allahu, të Cilit i përket sundimi, zotërimi dhe pushteti i mbretërisë së qiejve dhe Tokës, ku zbatohet urdhri dhe ligji i Tij universal; i Cili nuk ka fëmijë – as nga engjëjt as nga njerëzit, por të gjitha jan krijesa të Tij – dhe nuk ka ortak në sundimin e Tij, as shok as fëmijë, sepse Ai nuk ka nevojë për ndihmë dhe për asgjë, por çdo krijesë e Tij ka nevojë për Të; i Cili ka krijuar gjithçka në mënyrë të përsosur dhe të përshtatshme, sipas Urtësisë së Tij absolute, pa asnjë mangësi apo të metë. Pra, vetëm Allahun, Krijuesin dhe Sunduesin Tuaj Fuqiplotë adhuroni me sinqeritet, dhe mos guxoni kurrë t’i bëni Atij shok në adhurim; si mund të ngrini krijesat në atë vend që i takon vetëm Krijuesit!

-359-

3. Megjithatë, në vend të Tij ata adhurojnë zota, të cilët nuk mund të krijojnë asgjë, madje vetë ata janë të krijuar, dhe të cilët nuk zotërojnë për veten as dëm as dobi, dhe nuk zotërojnë as vdekje, as jetë, as ringjallje.[1]
4. Mohuesit thonë: “Ky (Kuran) nuk është gjë tjetër veçse një gënjeshtër, të cilën ai (Muhamedi) e ka trilluar me ndihmën e njerëzve të tjerë.” Vërtet, ata thonë një padrejtësi dhe një pavërtetësi e madhe.[2]
5. Dhe thonë: “Këto janë përralla të popujve të lashtë, të cilat ka kërkuar t’ia shkruajnë, dhe që ia lexojnë atij mëngjes e mbrëmje.”[3]
6. Thuaju: “Këtë (Kuran) e ka shpallur Ai që di të fshehtën në qiej e në Tokë. Vërtet, Ai fal shumë dhe është Mëshirëplotë.”[4]
7. Ata gjithashtu thonë: “Çfarë i dërguari është ky që ha ushqim dhe ecën nëpër tregje?! Përse nuk i është dërguar ndonjë engjëll, që të ishte paralajmërues bashkë me të?![5]
8. Ose, t’i ishte zbritur ndonjë thesar, apo të kishte një kopsht, nga i cili të hante?!” Të padrejtët (u) thonë (besimtarëve): “Ju nuk ndiqni veçse një njeri të magjepsur”![6]
9. Shiko çfarë shembujsh të sjellin (O Muhamed)! Prandaj kanë humbur, dhe nuk mund ta gjejnë rrugën e drejtë.[7]
10. I Lartësuar është Ai, i Cili, nëse do, mund të japë ty (O Muhamed) shumë më mirë se të gjitha këto: kopshte nëpër të cilat rrjedhin lumenj dhe të bëjë për ty kështjella.[8]
11. Në fakt, ata mohojnë Orën (Kiametin). E për ata që mohojnë Orën, Ne kemi përgatitur një Zjarr flakërues.[9]

[1] Idhujtarët morën për zota disa krijesa, djaj e njerëz, gurë e drurë, që nuk mund të krijojnë asgjë, sepse vetë ato janë të krijuara nga Allahu, dhe që nuk zotërojnë për veten e tyre as dëm as dobi, dhe që nuk kanë në dorë të sjellin vdekje, të japin jetë apo të ringjallin pas vdekjes! A kanë logjikë ata që e bëjnë këtë?!

[2] Mohuesit e Allahut thonë: “Ky Kuran nuk është gjë tjetër veçse gënjeshtër dhe trillim që e shpikur Muhamedi, dhe për të cilin e kanë ndihmuar njerëz të tjerë, duke pasur për qëllim ithtarët e librave të mëparshëm, hebrenjtë. Vërtet, ata kanë bërë një padrejtësi të madhe me thënien e kësaj fjale, e cila është një e pavërtetë dhe falsifikim i shëmtuar. Kurani nuk është diçka që mund të trillohet nga njeriu apo nga ndonjë krijesë tjetër, por Ai është Fjalë e Allahut, Krijuesit Fuqiplotë.

[3] Mohuesit thonë gjithashtu për Kuranin: “Ai është përrallë e të parëve, që i kanë shkruajtur në librat e tyre, dhe Muhamedi ka kërkuar t’ia kopjojnë e t’ia japin atij ato përralla, kështu që tani ia lexojnë atij mëngjes e mbrëmje në mënyrë që t’i mësojë përmendësh.”

[4] Thuaju atyre mohuesve, o Muhamed: “Nuk është ashtu si thoni ju, por Ai që e ka zbritur Kuranin është Allahu, dija e të Cilit përfshin gjithçka që gjendet në qiej e në Tokë, dhe Ai di çdo fshehtësi në to, dhe asgjë nuk i shpëton Atij, sepse gjithçka është krijesë e Tij. Vërtet, Ai është Falës i Madh për këdo që pendohet dhe i lë gjynahet dhe mëkatet, dhe është Mëshirëplotë ndaj tyre, sepse nuk ua shpejton dënimin por u lë afat që të kthehen të penduar.”

[5] Mohuesit e idhujtarët gjithashtu thonë në formë tallje: “Çfarë i dërguari është ky (Muhamedi – salallahu alejhi ue selem) që ha ushqim ashtu si edhe ne dhe që ecën nëpër tregje për t’u ushqyer, ashtu si ne?! Përse nuk i është dërguar një engjëll që të dëshmojë për vërtetësinë e tij dhe të jetë i dërguar bashkë me të…

[6] … Ose t’i zbriste ndonjë thesar nga qielli, apo të kishte ndonjë kopsht të madh nga i cili të hante.” Kurse besimtarëve, këta të padrejtë u thonë: “Ju nuk ndiqni tjetër, veçse një njeri të pushtuar nga magjia, e cila ia ka marrë mendjen.”

[7] Shiko çfarë thonë idhujtarët për ty, o Muhamed! Bëjnë krahasimet më të shëmtuara që të përgënjeshtrojnë profetësinë tënde, prandaj janë larguar shumë nga e vërteta dhe nuk mund ta gjejnë rrugën e kthimit tek ajo, përveç nëse pendohen e të besojnë ty dhe atë që të është shpallur nga Allahu.

[8] I Lartësuar është Allahu, i Cili, nëse do, mund të të japë ty, o Muhamed, shumë më mirë se të gjitha këto që numërojnë idhujtarët: mund të japë në këtë botë kopshte nëpër të cilat rrjedhin lumenj dhe të bëjë për ty kështjella të larta.

[9] Nuk të mohojnë ty, o Muhamed, nga që ti ha ushqim dhe ecën nëpër tregje si ata, apo nga që nuk të ka ardhur ndonjë engjëll, apo nuk të është zbritur ndonjë thesar apo ndonjë kopsht, por në fakt ata mohojnë Orën e Kiametit, ringjalljen dhe llogarinë e madhe; e për ata që e mohojnë Orën, Ne kemi përgatitur një Zjarr të nxehtë që flakëron mbi ta.

-360-

12. Kur Zjarri t’i shohë ata prej së largu, ata do t’ia dëgjojnë zhurmën e vlimit dhe tërbimit të tij.[1]
13. E kur të hidhen në një vend të ngushtë të tij (zjarrit), të lidhur me zinxhirë, do të luten për shkatërrimin e vet.[2]
14. “Mos kërkoni sot vetëm një shkatërrim, por kërkoni shkatërrime të shumta!”[3]
15. Thuaju (O Muhamed): “A është më i mirë ky (Zjarri), apo Xheneti i përjetshëm që u është premtuar të devotshmëve? Ai do të jetë për ta shpërblim dhe vendarritje.[4]
16. Ata do të kenë aty çfarë të dëshirojnë, përgjithmonë. Ky është një premtim i Zotit tënd, i kërkuar (nga besimtarët).”[5]
17. Ditën, kur Ai t’i tubojë idhujtarët bashkë me ata që adhuronin në vend të Allahut, do t’u thotë (të adhuruarve): “Ju i çuat në humbje këta robër të Mi apo ata vetë e humbën rrugën e drejtë?”[6]
18. Ata do të thonë: “Lavdi të qoftë Ty! Nuk ishte e përshtatshme për ne që të merrnim ndonjë mbështetës tjetër përveç Teje, por Ti u dhe këtyre dhe etërve të tyre rehati, sa që e harruan përmendjen Tënde dhe u bënë popull i shkatërruar”![7]
19. (Atëherë idhujtarëve do t’u thuhet): “Këta (që ju adhuronit) e përgënjeshtruan atë që thatë ju, kështu që tani nuk mund as të shmangni dënimin, as të ndihmoheni. Kushdo prej jush që bën padrejtësi, Ne do ta bëjmë të shijojë një dënim të madh.”[8]
20. Ne nuk kemi dërguar para teje (O Muhamed) të dërguar që të mos hanin ushqim dhe të mos ecnin nëpër tregje. Disa prej jush Ne i kemi bërë sprovë për të tjerët. A do të jeni të durueshëm? Zoti yt i sheh të gjitha.[9]

[1] Kur Zjari t’i shohë nga larg këta mohues, në ditën e Ringjalljes, do të ndizet shumë fort dhe do të lëshojë zhurma të tmerrshme të vlimit dhe tërbimit ndaj tyre, dhe ata do t’i dëgjojnë këto zhurma e do të tmerrohen edhe më shumë.

[2] Kur mohuesit të hidhen në një vend shumë të ngushtë të Zjarrit, të lidhur me zinxhirë nga duart deri në qafë, do të luten për shkatërrimin dhe zhdukjen e vet, që të shpëtojnë një herë e përgjithmonë, të penduar që nuk iu bindën Allahut dhe të Dërguarit të Tij në dynja.

[3] Atëherë do t’iu thuhet me përçmim: “Mos u lutni sot për një shkatërrim të vetëm, por lutuni për shkatërrime të shumta; por kjo nuk do tju shtojë veçse vuajtje, sepse për ju nuk ka më kurrë shpëtim, por do të jeni përgjithmonë aty, për atë që keni bërë në dynja.”

[4] Thuaju atyre që mohojnë Orën e Kiametit dhe të ringjalljes, o Muhamed: “A është më i mirë ky Zjarri që ju përshkrua, apo Xheneti i përjetshëm që Allahu u ka premtuar të devotshmëve, të cilët kanë frikë dënimin e Zotit të tyre dhe i binden Atij? Xheneti do të jetë shpërblim për të devotshmit, për punët që kanë bërë në dynja, dhe ai do të jetë vendmbërritja dhe destinacioni i tyre i fundit, ku do të jenë përgjithmonë.

[5] Besimtarët e devotshëm do të kenë në Xhenet çfarë të dëshirojnë prej të mirave dhe kënaqësive, dhe begatitë e tyre do të jenë të përjetshme, si edhe ata. Ky është një premtim i Zotit tënd, o Muhamed, një premtim që e kërkojnë robët e devotshëm të Allahut, dhe Allahu nuk e thyen kurrë premtimin e Tij.

[6] Ditën e Kiametit, Allahu do t’i tubojë idhujtarët bashkë me ata që adhuronin në vend të Tij, qofshin engjëj, Isai biri i Merjemes apo Uzejri, dhe atëherë do u thotë këtyre që idhujtarët adhuronin: “Ju i çuat këta robër të Mi në humbje duke i urdhëruar t’ju adhurojnë ju, apo vetë ata e humbën rrugën e drejtë dhe ju adhuruan ju nga mendja e tyre, pa asnjë lloj urdhri apo argumenti?”

[7] Ata që idhujtarët adhuronin në vend të Allahut (engjëj, Isai, Uzejri), do të thonë: “Lavdia të përket vetëm Ty, o Zoti ynë! Nuk na përshtatej neve që të merrnim mbështetës e miq të tjerë përveç Teje, por Ti u dhe këtyre idhujtarëve dhe të parëve të tyre rehati e bollëk në dynja, sa që e harruan përmendjen dhe këshillën Tënde dhe të shoqëruan Ty të tjerë në adhurim, kështu që u bënë një popull i shkatërruar, i mposhtur nga mjerimi dhe dështimi.”

[8] Atëherë idhujtarëve do t’u thuhet: “Këta që ju adhuronit e përgënjeshtruan pretendimin tuaj, sikur ata ishin që ju kishin kërkuar t’i adhuronit, kështu që tani ju nuk mund ta shmangni dënimin nga vetja juaj, dhe as nuk mund të ndihmoheni kundër dënimit të Allahut. Kushdo që i bën padrejtësi vetvetes duke adhuruar të tjerë përveç Allahut dhe vdes në këtë gjendje, Allahu do ta bëjë të shijojë dënim të madh në botën tjetër.”

[9] Ne nuk kemi dërguar ndonjë të dërguar para teje, o Muhamed, veçse prej njerëzve, që hanin ushqim dhe ecnin nëpër tregje për të siguruar jetesën. (Kjo ishte provë për të Dërguarin e Allahut (salallahu alejhi ue selem) kundër idhujtarëve që thonin se çfarë i dërguari është ky që ha ushqim e ecën nëpër tregje). Ne ju kemi sprovuar ju, o njerëz, me njëri-tjetrin; të pasurin me të varfërin, të sëmurin me të shëndetshmin, shërbëtorin me zotëriun, e kështu, për të parë sa do të duroni, sa do të kënaqeni me atë që i është dhënë secilit, sa të bindur do të jeni ndaj ligjeve të Allahut. Padyshim se Zoti yt, o Muhamed, i sheh të gjitha: atë që duron dhe atë që është i padurueshëm, atë që është mirënjohës e falënderues dhe atë që është mohues e mosmirënjohës.

-361-

*21. Ata që nuk shpresojnë se do të takohen me Ne, thonë: “Pse të mos na dërgohen neve engjëjt ose ta shohim Zotin tonë?” Me të vërtetë, ata janë treguar mendjemëdhenj dhe kanë kaluar çdo kufi.[1]

22. Por, Ditën kur të shohin engjëjt, për të këqinjtë nuk do të ketë lajme të mira, por (engjëjt) do t’u thonë: “I ndaluar, krejtësisht i ndaluar për ju (Xheneti)!”[2]
23. Pastaj Ne do t’u drejtohemi çdo vepre të mirë që kanë bërë ata dhe do t’a shndërrojmë në pluhur të shpërndarë në ajër.[3]
24. Ndërsa banorët e Xhenetit atë Ditë do të kenë vendbanimin më të mirë dhe vendin më të bukur për të pushuar.[4]
25. Ditën, kur qielli do të çahet e do të duket reja (e bardhë), dhe kur engjëjt do të zbriten në zbritje të njëpasnjëshme,[5]
26. atë Ditë pushteti i vërtetë do t’i përkasë vetëm të Gjithëmëshirshmit. Ajo do të jetë një ditë e vështirë për mohuesit.[6]
27. Atë Ditë i padrejti do të kafshojë duart e veta, duke thënë: “Ah, sikur ta kisha ndjekur rrugën (e drejtë) me të Dërguarin![7]
28. Mjerë unë! Ah, sikur të mos e kisha marrë filanin për shok të ngushtë![8]
29. Ai më largoi nga Këshilla (Kurani), pasi që më kishte ardhur!” Me të vërtetë, djalli e braktis gjithmonë njeriun.[9]
30. I Dërguari tha: “O Zoti im! Populli im e la këtë Kuran, me shpërfillje.”[10]
31. Po kështu, Ne çdo profeti i kemi bërë armiq nga keqbërësit. Por ty të mjafton Zoti yt për Udhëzues dhe Ndihmës![11]
32. Mohuesit thonë: “Përse nuk iu zbrit Kurani atij i tëri përnjëherë?!” Ne ta kemi zbritur kështu (të ndarë në pjesë) për të forcuar zemrën tënde dhe për ta shpjeguar në detaje, varg pas vargu.[12]

[1] *(Xhuzi 19) Ata që nuk shpresojnë dhe nuk besojnë se do të takohen me Zotin e tyre në botën tjetër, për shkak se e mohojnë ringjalljen, thonë: “Përse të mos na dërgohen neve engjëjt, dhe të na tregojnë se Muhamedi është vërtet i Dërguar nga Zoti, ose ta shohim Zotin tonë drejtpërdrejt me sytë tanë, dhe Ai të na thotë që Muhamedi është i Dërguari i Tij?!” Me të vërtetë, ata sillen me shumë mendjemadhësi dhe arrogancë, dhe u pëlqen shumë vetja dhe mendja e tyre, sa që guxojnë të thonë këto fjalë, duke kaluar çdo kufi në arrogancën dhe mohimin e tyre ndaj Zotit dhe të Dërguarit të Tij.

[2] Por kur idhujtarët t’i shohin vërtetë engjëjt; kur të japin shpirt, në varr dhe në Ditën e Kiametit; engjëjt nuk do u japin atyre lajme të mira, ashtu si u japin besimtarëve me hyrjen në Xhenet, por do u japin lajme të këqia duke u thënë: “Allahu e ka bërë të ndaluar Xhenetin për ju, dhe ju nuk do të hyni kurrë në të.”

[3] Pastaj Ne do t’u drejtohemi veprave të tyre të mira në dukje që kanë bërë në dynja (si bamirësia, mbajtja e lidhjeve të gjakut, mikpritja, ndihma e të dobtit, etj), dhe do t’i fshijmë e do t’i bëjmë të pavlefshme për ta, si thërrmijat e pluhurit të shpërndarë në ajër që dallohen vetëm nga rrezet e Diellit; dhe kjo sepse asnjë vepër e mirë nuk vlen në botën tjetër pa u përmbushur dy kushte tek vepruesi i saj: 1. Besimi tek Allahu dhe kryerja e veprës për Hir të Tij dhe duke shpresuar shpërblimin e Tij; dhe 2. Pasimi i të Dërguarit të Allahut (salallahu alejhi ue selem), duke e kryer veprën sipas mënyrës që e ka kryer ai.

[4] Sigurisht që banorët e Xhenetit do të kenë vendbanim më të mirë se banorët e Zjarrit dhe vend më të bukur për të pushuar se ata; rehatia e tyre do të jetë e plotë dhe begatitë e tyre pa asnjë të metë.

[5] Kujto – O i Dërguar – Ditën kur qielli do të çahet, dhe nga çarjet e tij do të duket reja e bardhë dhe e hollë, dhe atëherë Allahu do të zbresë engjëjt e çdo qielli në zbritje të njëpasnjëshme, e ata do të rrethojnë krijesat e tjera në Tokën e Ringjalljes.

[6] Pushteti i vërtetë në atë ditë, do të jetë vetëm për Allahun Mëshirëplotë, dhe për askënd tjetër. Ajo ditë do të jetë një ditë e vështirë dhe e rëndë për mohuesit, për shkak të ndëshkimit dhe dënimit të dhembshëm që do të marrin.

[7] Në Ditën e Llogarisë, ai që i ka bërë padrejtësi vetvetes duke i bërë Allahut shok, do të kafshojë duart e veta me pendesë, duke thënë: “Ah, sikur të kisha marrë për shok të Dërguarin e Allahut, Muhamedin dhe ta kisha ndjekur atë në rrugën e drejtë të Islamit që të çon në Xhenet!…

[8] Mjerë unë! Ah, sikur të mos e kisha bërë shok të ngushtë filan mohues, dhe ta doja e ta pasoja!…

[9] Ai shoku mohues më largoi nga Kurani, pasi më kishte ardhur dhe e dëgjova atë!” Me të vërtetë, djalli i mallkuar e braktis gjithmonë njeriun, kur arrin ta çojë në humbje të sigurt dhe në rrugë pa krye, duke bërë si i pafajshëm. Këto ajete janë paralajmëruese për të bërë kujdes nga shoqëria e keqe që të çon në humbje, që mund të bëhet shkak për futjen në Zjarr bashkë me të.

[10] I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) i ankohet Allahut duke thënë: “O Zoti im! Populli im kurashit idhujtar, ku më dërgove, e la këtë Kuran me shpërfillje, i kthyen shpinën atij, nuk e dëgjuan dhe nuk e zbatuan atë.”

[11] Kështu si të kemi bërë armiq ty, o Muhamed, nga keqbërësit dhe idhujtarët e popullit tënd, po ashtu i bëmë armiq profetëve të tjerë para teje nga keqbërësit e popullit të tyre, prandaj duro ashtu si duruan ata, dhe ty të mjafton Zoti yt për të qenë Udhëzuesi yt në rrugën e drejtë dhe Ndihmuesi yt që të ndihmon kundër armiqve të tu.

[12] Mohuesit thonë: “Përse nuk i është zbritur Kurani Muhamedit i tëri përnjeherë, ashtu si Teurati, Inxhili dhe Zeburi?!” Allahu thotë: “Ne ta zbritëm Kuranin të ndarë në pjesë për të forcuar zemrën tënde, që ta kuptosh mirë dhe ta mësosh përmendësh; dhe për të ta shpjeguar mirë në detaje, varg pas vargu, gjatë një intervali kohor të caktuar dhe të mjaftueshëm.”

-362-

33. Sa herë që ata të sjellin çfarëdo argumenti, Ne të sjellim menjëherë të Vërtetën dhe shpjegimin më të mirë.[1]
34. Këta, që do të tërhiqen zvarrë mbi fytyrat tyre në Xhehenem, do të jenë në vendin më të keq (në botën tjetër) dhe ata janë më të larguarit nga Rruga e Drejtë.[2]
35. Ne i dhamë Musait Librin dhe i bëmë ndihmës vëllanë e tij, Harunin.[3]
36. Dhe u thamë: “Shkoni të dy te populli që i quan të rreme provat Tona!” Pastaj e shkatërruam atë popull me shkatërrim të madh.[4]
37. Edhe popullin e Nuhut, kur i quajti gënjeshtarë të dërguarit (Tanë), Ne e përmbytëm dhe e bëmë mësim për njerëzit. Për të padrejtët Ne kemi përgatitur një dënim të dhembshëm.[5]
38. Shkatërruam gjithashtu fiset Ad dhe Themud, banorët e (burimit të) Ras-sit, si dhe shumë popuj të tjerë midis tyre.[6]
39. Të gjithëve u sollëm shembuj, pastaj të gjithë i shkatërruam krejtësisht.[7]
40. Ata (idhujtarët e Mekes) kanë kaluar pranë qytetit (Sodom), të cilit iu zbrit një shi i tmerrshëm (gurësh), a nuk e shihnin atë? Po, por ata nuk shpresonin se do të ringjalleshin.[8]
41. Kur të shohin ty (O i Dërguar), ata vetëm të tallin, duke thënë: “A ky është ai që Allahu e ka dërguar si të dërguar?![9]
42. Ai (Muhamedi ﷺ) gati sa nuk na largoi nga adhurimi i idhujve tanë, sikur të mos kishim këmbëngulur në adhurimin e tyre.” Por ata do ta kuptojnë, kur të shohin dënimin, kush është më i humbur në rrugë (ata apo ai).[10]
43. A e ke parë atë që e ka marrë dëshirën e vet për zot? A mos je ti (o Muhamed) kujdestar për të?[11]

[1] Sa herë që idhujtarët të sjellin ndonjë lloj argumenti apo dyshimi për të rrëzur thirrjen tënde, o Muhamed, Ne të sjellim menjëherë përgjigjen e vërteë dhe shpjegimin më të mirë e më të qartë se argumenti i tyre.

[2] Këta mohues e idhujtarë që të thonë ty këto fjalë, o Muhamed, dhe ata që janë njëjtë si ata në mohim e idhujtari, janë ata që do të tërhiqen zvarrë me fytyrat përmbys në Ditën e Kiametit, dhe këta do të jenë në vendin më të keq në dynja dhe në botën tjetër, dhe ata janë më të humburit dhe më të larguarit nga Rruga e Drejtë; në të kundërtën e besimtarëve që janë të udhëzuar në Rrugën e Drejtë në këtë botë, dhe do të jenë në vendin më të mirë, në botën tjetër, në Xhenet.

[3] Ne i dhamë Musait Teuratin, dhe i bëmë ndihmës vëllanë e tij, Harunin.

[4] Pastaj i thamë Musait dhe Harunit: “Shkoni të dy te Faraoni dhe populli i tij që i quan të rreme provat dhe argumentet Tona, dhe i ftoni në besimin në Një Zot të Vetëm, në bindjen ndaj Tij dhe në njësimin e Tij në adhurim; por ata i mohuan dhe i përgënjeshtruan ata të dy, kështu që Ne i shkatërruam ata me shkatërrim të madh.

[5] Edhe popullin e Nuhut e përmbytëm me tufanin e madh, kur ai e quajti gënjeshtar Nuhun, të Dërguarin Tonë – dhe kush përgënjeshtron një të dërguar, i ka përgënjeshtruar të gjithë ata – dhe përmbytjen e tyre e bëmë mësim dhe shembull për njerëzit. Për popullin mohues të Nuhut dhe për të gjithë ata që ndjekin rrugën e tyre në mohim dhe përgënjeshtrim të profetëve, Ne kemi përgatitur një dënim të dhembshëm në botën tjetër, përveç dënimit në këtë botë.

[6] Shkatërruam gjithashtu Adin, popullin e Hudit, dhe Themudin, popullin e Salihut, banorët e burimit të Rassit, si dhe shumë popuj të tjerë midis Adit, Themudit dhe Rassit, të cilët nuk i di se sa popuj kanë qenë askush tjetër veç Allahut.

[7] Të gjithë atyre popujve u sollëm shembuj e mësime, duke ua sqaruar provat dhe argumentet Tona, por ata mohuan dhe nuk besuan, kështu që në fund i shkatërruam krejtësisht me dënimin Tonë.

[8] Idhujtarët e Mekes, në udhëtimet e tyre të dimrit dhe të verës, kalonin pranë qytetit të popullit të Lutit, që quhet Sodom, i cili u shkatërrua me shi gurësh nga qielli, a thua nuk e shihnin atë që të merrnin mësim? Sigurisht që e shihnin dhe e dinin historinë e tij, por ata nuk shpresonin se do të ringjallen në ditën e Kiametit për t’u shpërblyer sipas veprave që kanë bërë në dynja.

[9] Kur këta mohuesit të shohin ty, o i Dërguar, vetëm të dallin, duke thënë: “A ky është ai që pretendon se Allahu e ka dërguar si të dërguarin e Tij tek ne?!…

[10] Ai (Muhamedi ﷺ) pothuajse na largoi nga adhurimi i idhujve tanë me forcën e argumenteve dhe sqarimeve të tij, sikur të mos na kishte forcuar (këmbëngulja jonë) në adhurimin e tyre.” Por ata do ta kuptojnë, kur të shohin dënimin që meritojnë, kush ka qenë më i humbur në fe: ata vetë apo Muhamedi ﷺ?

[11] Shiko me habi, o Muhamed, atë që i bindet dhe shkon pas dëshirës dhe epshit të vet ashtu si bindja ndaj Allahut, a mos je ti kujdestar dhe roje i tij, që ta kthesh në besim dhe në adhurimin e Allahut?! – Jo, por ti je vetëm përcjellës i mesazhit të Allahut.

-363-

44. Apo mendon se shumica e tyre dëgjojnë ose kuptojnë? Ata nuk janë veçse si bagëtitë. Madje, ata janë më të humbur (se bagëtitë) në rrugë (drejtim).[1]
45. A nuk e sheh ti se si Zoti yt e ka zgjatur hijen (e agimit)? Sikur të donte, do ta bënte të palëvizshme. Pastaj e bëmë diellin tregues të saj,[2]
46. pastaj e tërheqim atë (hijen) drejt Nesh, me tërheqje graduale.[3]
47. Është Ai që jua ka bërë natën mbulesë dhe gjumin pushim, kurse ditën jua ka bërë ringjallje (kthim në jetë e lëvizje).[4]
48. Dhe është Ai që i dërgon erërat si lajm të gëzueshëm para mëshirës së Tij, dhe Ne lëshojmë nga qielli ujë të pastër,[5]
49. që me të (ujin) ta ngjallim një tokë të vdekur dhe t’u japim për të pirë shumë prej krijesave që Ne i kemi krijuar: bagëti dhe njerëz.[6]
50. Ne e shpërndajmë atë (ujin e shiut) mes tyre që ata të përkujtojnë (mirësinë e Allahut), por shumica e njerëzve nuk pranojnë veçse mohimin (mosmirënjohjen).[7]
51. Sikur të donim, do të dërgonim në çdo qytet nga një paralajmërues;[8]
52. Prandaj mos iu bind mohuesve, por luftoji ata me të (me Kuranin) një luftë të madhe.[9]
53. Është Ai që i bashkoi dy detet: njëri i ëmbël e i freskët, kurse tjetri i kripur e i hidhur; dhe ka bërë ndërmjet tyre një pengesë dhe një ndalesë të pakapërcyeshme.[10]
54. Dhe është Ai që nga uji krijoi njeriun, pastaj e bëri atë me lidhje gjaku dhe lidhje krushqie. Zoti yt është i Plotfuqishëm.[11]
55. Megjithatë, në vend Allahut, ata adhurojnë gjëra që nuk u sjellin as dobi, as dëm. E jobesimtari është gjithmonë ndihmës (i djallit) kundër Zotit të tij.[12]

[1] Apo mos mendon, o Muhamed, se shumica e atyre idhujtarëve që tallen me ty i dëgjojnë apo i kuptojnë shpalljet dhe provat Tona? Ata nuk janë veçse si bagëtitë që nuk u bën dobi ajo që dëgjojnë, madje këta janë më të humbur se bagëtitë, sepse ato i nënshtrohen atij që i drejton dhe i binden atij, kurse këta idhujtarët nuk i nënshtrohen Zotit të tyre dhe nuk janë mirënjohës të mirësive të Tij, por janë mosmirënjohës dhe të pabindur ndaj Krijuesit dhe Zotit të tyre.

[2] A nuk e sheh, o Muhamed, se si Allahu e ka zgjatur hijen nga lindja e agimit deri në lindjen e diellit? Sikur të donte, Ai do ta bënte atë të qëndrueshme e të palëvizshme, që dielli të mos e zhdukte. Pastaj Ne e bëmë diellin shenjë, me të cilin njeriu e dallon gjendjen e hijes.

[3] Pastaj hija fillon të zvogëlohet pak nga pak; sa më shumë të ngrihet dielli, aq më shumë zvogëlohet ajo. Kjo është ndër argumentet e fuqisë dhe madhështisë së Allahut, dhe se vetëm Ai e meriton adhurimin, askush tjetër përveç Tij.

[4] Allahu i Lartësuar është Ai që jua bëri natën mbulesë me errësirën e saj, ashtu siç ju mbulon rroba; dhe e bëri gjumin pushim dhe shlodhje për trupat tuaj; kurse ditën jua bëri ringjallje dhe gjallëri, që të shpërndaheni në tokë dhe të kërkoni mjetet e jetesës suaj.

[5] Dhe është Allahu Ai që i dërgon erërat, të cilat bartin retë dhe u japin njerëzve lajmin e gëzueshëm për shiun – si mëshirë prej Tij. Dhe Ne zbritëm nga qielli ujë me të cilin njerëzit pastrohen;

[6] Që me të (ujin e qiellit) të nxjerrim bimë në një vend ku më parë nuk kishte gjë; që toka e thatë dhe e shkretë të gjallërohet pas vdekjes së saj; dhe me atë ujë t’u japim të pinë shumë prej krijesave Tona: bagëti dhe njerëz.

[7] Ne e shpërndajmë shiun, duke e zbritur në një tokë të caktuar, ndërsa një tjetër e lëmë pa shi; që ata, mbi të cilët zbresim shiun, të kujtojnë mirësinë e Allahut mbi ta dhe të jenë mirënjohës; kurse ata që u është ndaluar shiu, të reflektojnë, të kthehen me pendim tek Allahu i Madhëruar, që Ai t’i mëshirojë dhe t’i furnizojë me shi. Por shumica e njerëzve nuk bëjnë gjë tjetër veçse mohojnë mirësitë Tona, siç thonë disa: ‘Na ra shi falë këtij apo atij ylli’.

[8] Sikur të donim, Ne do të kishim dërguar në çdo qytet një paralajmërues, që t’i thërrasë njerëzit tek Allahu i Lartësuar dhe t’i paralajmërojë nga dënimi i Tij. Por Ne të kemi bërë ty, o Muhamed, të dërguar për të gjithë banorët e Tokës dhe të kemi urdhëruar që t’ua përcjellësh atyre këtë Kuran.

[9] Prandaj, mos ju bind jobesimtarëve në lënien e asgjëje nga ajo me të cilën je dërguar, o uhamed, por jep gjithë mundin tënd në përcjelljen e mesazhit, dhe luftoji ata me këtë Kuran një luftë të madhe, pa asnjë lodhje apo dobësim.

[10] Allahu është Ai që i ka bashkuar dy detet, apo dy llojet e ujërave në Tokë: njërin të ëmbël, të këndshëm për t’u pirë (uji i lumenjve e liqeneve), dhe tjetrin shumë të kripur (uji i detërave dhe oqeaneve); dhe ka vendosur ndërmjet tyre një pengesë që ndalon secilin prej tyre ta prishë tjetrin dhe një ndalim që asnjëri të mos depërtojë tek tjetri – uji i kripur i detërave dhe oqeaneve nuk depërton në ujin e ëmbël të lumenjve dhe liqeneve të Tokës, që të mund t’i prishte ato dhe t’i linte njerëzit, kafshët dhe bimët pa ujë të pijshëm; dhe po ashtu uji i lumenjve nuk e prish ujin e detit dhe nuk ia largon kripën atij, sado që të derdhet në det; dhe kjo është nga Urtësia e Allahut, Fuqia dhe Mirësia e Tij ndaj njeriut, në mënyrë që ky të jetë mirënjohës ndaj Allahut dhe të adhurojë vetëm Atë, ashtu si i takon Atij.

[11] Dhe është Allahu Ai që nga pika e ujit (sperma) krijoi pasardhësit e njeriut, meshkuj e femra, dhe i bëri ata me lidhje gjaku dhe lidhje krushqie. Zoti yt është i Plotfuqishëm për të krijuar çfarë të dojë.

[12] Megjithë këto argumente për fuqinë e Allahut dhe mirësitë e Tij ndaj krijesave, jobesimtarët adhurojnë, përveç Allahut, diçka që nuk u sjell as dobi nëse e adhurojnë, as dëm nëse e braktisin. Vërtet, jobesimtari bëhet ndihmës i djallit kundër Zotit të tij, duke i bërë shok Allahut në adhurim dhe duke e ndihmuar atë në mëkat ndaj Tij.

-364-

56. Ne të kemi dërguar ty (o Muhamed) vetëm si sjellës të lajmit të mirë dhe paralajmërues.[1]
57. Thuaj: “Unë nuk ju kërkoj për këtë (mesazh) ndonjë shpërblim, por kush të dojë, le të ndjekë rrugën drejt Zotit të tij.”[2]
58. Dhe mbështetu tek i Përjetshmi, i Cili nuk vdes kurrë, dhe madhëroje Atë me falënderim. Mjafton që Ai është plotësisht i Dijshëm për mëkatet e robërve të Vet.[3]
59. Tek Ai (mbështetu), i Cili krijoi qiejt dhe Tokën dhe gjithçka që është ndërmjet tyre në gjashtë ditë, pastaj u lartësua mbi Arsh (Fron). Ai është i Gjithëmëshirshmi – pyet për Të Atë që është i Gjithëdijshëm.[4]
60. E kur atyre u thuhet: ‘Bëjini sexhde të Gjithëmëshirshmit’, ata thonë: ‘E çfarë është i Gjithëmëshirshmi? A t’i biem në sexhde Atij që na urdhëron ti?!’ – dhe kjo vetëm ua shton neverinë.[5]
61. I Lartësuar qoftë Ai, i Cili krijoi në qiell yjësi dhe vendosi në të një llambë ndriçuese (Diellin) dhe një Hënë që shndrit.[6]
62. Është Ai që e bëri natën dhe ditën të pasojnë njëra-tjetrën, (si provë) për atë që do të përkujtojë ose do të jetë mirënjohës.[7]
63. Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata që ecin mbi Tokë me qetësi dhe, kur injorantët u drejtohen atyre (me fjalë të papërshtatshme), ata përgjigjen vetëm me ‘paqe’;[8]
64. dhe ata që e kalojnë natën për Zotin e tyre, duke bërë sexhde dhe duke qëndruar në këmbë (në namaz);[9]
65. dhe ata që thonë: “O Zoti ynë, largoje prej nesh dënimin e Xhehenemit! Vërtet, dënimi i tij është i pandërprerë![10]
66. Vërtet, ai (Xhehenemi) është vendbanim dhe qëndrim i tmerrshëm!”;[11]
67. dhe ata që kur shpenzojnë, as nuk e teprojnë as nuk e shtrëngojnë (dorën), por janë të matur, të mësëm ndërmjet këtyre dy skajeve;[12]

[1] Ne të kemi dërguar ty, o i Dërguar, vetëm si përgëzues për besimtarët me Xhenetin dhe si paralajmërues për jobesimtarët me Zjarrin.

[2] Thuaju atyre tek të cilët je dërguar, o Muhamed: “Unë nuk kërkoj nga ju asnjë shpërblim për përcjelljen e mesazhit të Allahut, por kushdo që dëshiron të udhëzohet, të ndjekë rrugën e së vërtetës drejt Zotit të tij dhe të japë nga pasuria e tij për kënaqësinë e Allahut, le ta bëjë. Unë nuk ju detyroj, sepse kjo është në të mirë të vetes suaj.”

[3] Dhe mbështetu tek Allahu, i Cili i ka të gjitha cilësitë e jetës së përsosur, ashtu si i takon madhështisë së Tij, dhe i Cili nuk vdes kurrë, dhe madhëroje Atë duke e pastruar nga çdo e metë dhe mangësi. Dhe mjafton Allahu që është i Dijshëm për mëkatet e krijesave të Tij – asgjë nuk i fshihet prej tyre – dhe Ai do t’i llogarisë e do t’i shpërblejë për to.

[4] Mbështetu tek Ai, i Cili krijoi qiejt, tokën dhe gjithçka që gjendet ndërmjet tyre në gjashtë ditë, pastaj u lartësua mbi Arsh – d.m.th. u ngrit dhe u lartësua – me një lartësim që i përshtatet madhështisë së Tij. Ai është i Gjithëmëshirshmi. Pyet, o Muhamed, për Allahu , Atë që është i Dijshëm për Të. – Me këtë Allahu nënkupton Veten e Tij të Lartësuar, sepse vetëm Ai e di në mënyrë të plotë cilësitë, madhështinë dhe lavdinë e Tij. Dhe nuk ka asnjë nga krijesat që e njeh Allahun më mirë dhe nuk mund të flasë për Të më saktë se robi dhe i Dërguari i Tij, Muhamedi ﷺ.

[5] Kur mohuesve e idhujtarëve u thuhet: ‘Bëni sexhde para të Gjithëmëshirshmit dhe adhuroni vetëm Atë’, ata thonë: ‘Ne nuk e njohim të Gjithëmëshirshmin. A të biem në sexhde për Atij që ti na urdhëron, vetëm për t’u bindur urdhrit tënd?!’ – dhe thirrja e tyre për t’iu bërë sexhde të Gjithëmëshirshmit vetëm ua shton largimin nga besimi dhe urrejtjen ndaj Tij.

[6] Të mëdha janë begatitë e të Gjithëmëshirshmit dhe të shumta janë të mirat e të Lartësuarit, i Cili vendosi në qiell yjësitë e mëdha me pozicionet e tyre, dhe vendosi në të Diellin, si një llambë që ndriçon duke djegur lëndën që ka brenda saj, dhe Hënën që shndrit nga drita e Diellit.

[7] Allahu është Ai që e ka bërë natën dhe ditën të ndjekin njëra-tjetrën, ku njëra vjen pas tjetrës, për atë që dëshiron të marrë mësim prej kësaj si provë dhe dëshmi e besimit në Krijuesin dhe Rregulluesin, ose për atë që dëshiron të jetë falënderues ndaj Allahut për mirësitë dhe begatitë e Tij, që vijnë si rezultat i kësaj mrekullie të pasimit të ditës dhe natës që ndjekin njëra-tjetrën.

[8] Dhe robërit e të Gjithëmëshirshmit, të drejtët, ecin mbi tokë me qetësi dhe me përulësi. Kur injorantët e pamend u drejtohen me fjalë fyese dhe lënduese, ata u përgjigjen me paqe: me fjalë të mira dhe me një gjuhë nga e cila janë të mbrojtur nga gjynahet dhe nga kthimi i fyerjes me të ngjashmen.

[9] Dhe, robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata që e shtojnë faljen e namazit të natës, duke qenë të sinqertë në të për Zotin e tyre, të përulur ndaj Tij me sexhde dhe qëndrim të gjatë në këmbë, në namaz.

[10] Dhe ata, të cilët megjithë përkushtimin e tyre në adhurim, e kanë frikë Allahun dhe e lutin Atë t’i shpëtojë nga dënimi i Xhehenemit, sepse dënimi i tij i ndjek dhe i shoqëron pandërprerë ata që hyjnë në të.

[11] Vërtet, Xhehenemi është vendi më i keq për të qëndruar dhe për të banuar.

[12] Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata, të cilët kur shpenzojnë nga pasuria e tyre, nuk e kalojnë kufirin në dhënie, as nuk e ngushtojnë dorën tepër në shpenzim, por shpenzimi i tyre është i mesëm – ndërmjet shpërdorimit dhe koprracisë.

-365-

68. dhe ata që, përveç Allahut, nuk adhurojnë ndonjë zot tjetër, nuk e vrasin atë njeri që Allahu e ka ndaluar (ta vrasin), përveçse me të drejtë dhe nuk bëjnë kurvëri. E kush bën ndonjërën prej këtyre, do të hasë dënim të rëndë;[1]
69. Atij do t’i dyfishohet dënimi Ditën e Kiametit dhe do të qëndrojë në të, i poshtëruar përgjithmonë.[2]
70. Përveç atyre që pendohen, besojnë dhe bëjnë vepra të mira; këtyre Allahu ua shndërron të këqijat në vepra të mira. Allahu është gjithmonë Falës, Mëshirëplotë.[3]
71. Kushdo që pendohet dhe bën vepra të mira – ai vërtet i është kthyer Allahut me një kthim të sinqertë.[4]
72. (Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë) dhe ata që nuk dëshmojnë rrejshëm, dhe kur kalojnë pranë të kotës (fjalëve apo veprave të pavlera), kalojnë me dinjitet;[5]
73. dhe ata të cilët, kur u përmenden shpalljet e Zotit të tyre, nuk bëhen para tyre as të shurdhër as të verbër;[6]
74. dhe ata që thonë: “Zoti ynë, dhurona nga bashkëshortet tona dhe nga pasardhësit tanë atë që gëzon sytë tanë, dhe bëna për shembull e udhëheqës për të devotshmit!”[7]
75. Të tillët do të shpërblehen me dhomat e larta të Xhenetit për shkak të durimit të tyre, dhe aty do të priten me përshëndetje e paqe (selam).[8]
76. Ata do të qëndrojnë aty përjetësisht; sa vendbanim dhe qëndrim i mrekullueshëm është ai![9]
77. Thuaj (o Muhamed): “Zoti im nuk do t’ju jepte asnjë rëndësi, sikur të mos ishte lutja juaj (adhurimi juaj për Të). Por ju e keni përgënjeshtruar (të vërtetën), prandaj dënimi do të jetë i pandashëm për ju.”[10]

[1] Dhe robërit e Allahut janë ata që e njësojnë Allahun dhe nuk i luten e nuk adhurojnë ndonjë tjetër përveç Tij; ata që nuk e vrasin atë njeri që Allahu e ka ndaluar të vritet, përveçse në rastet kur është e drejtë ta bësh këtë: si ai që mohon pasi ka besuar, ose ai që bën kurvëri pasi është i martuar, ose ai që vret një njeri tjetër padrejtësisht; dhe ata që nuk bëjnë kurvëri, por i ruajnë vetet e tyre, përveçse me bashkëshortet e tyre ose me ato që i kanë në pronësi të ligjshme. Kushdo që kryen ndonjë prej këtyre mëkateve të mëdha, do të përballet në botën tjetër me dënim të rëndë.

[2] Atij që bën ndonjë nga mëkatët e mëdha të mësipërme, do t’i dyfishohet dënimi Ditën e Kiametit dhe do të qëndrojë në të, i poshtëruar e i përbuzur. (Ky paralajmërim me përjetësi është për atë që i ka bërë të gjitha këto mëkate së bashku, ose për atë që i ka shoqëruar Allahut ortakë.)

[3] Por kushdo që pendohet prej këtyre mëkateve me një pendim të sinqertë dhe beson me një besim të fortë, të shoqëruar me vepra të mira – atyre Allahu ua fshin mëkatet dhe ua zëvendëson me vepra të mira, për shkak të pendimit dhe keqardhjes së tyre. Allahu është Falës për këdo që pendohet dhe i Mëshirshëm ndaj robërve të Tij, pasi u mundësoi atyre të pendohen edhe pse e kundërshtuan me mëkatet më të mëdha.

[4] Kushdo që pendohet prej mëkateve që ka kryer dhe bën vepra të mira, me këtë ai i kthehet Allahut me një kthim të drejtë e të sinqertë. Atëherë Allahu ia pranon pendimin dhe ia shlyen mëkatet.

[5] Robërit e të Gjithëmëshirshmit janë ata që nuk dëshmojnë me gënjeshtër dhe nuk marrin pjesë në tubime ku përhapet ajo; dhe kur kalojnë pranë njerëzve të së kotës apo të së pavërtetës pa dashje, kalojnë duke u shmangur prej saj, duke e refuzuar me zemër dhe duke qenë të pastër prej saj, pa e pranuar as për veten e tyre e as duke e dëshiruar për të tjerët.

[6] Dhe, nga cilësitë e robërve të Mëshiruesit është se janë, ata të cilët, kur këshillohen me ajetet e Kur’anit dhe me dëshmitë e Njëshmërisë së Allahut, nuk bëjnë sikur nuk i dëgjuan, as sikur nuk i panë, si të ishin shurdhë e të verbër; përkundrazi, zemrat e tyre i kuptojnë ato, shpirtrat e tyre hapen ndaj tyre, dhe bien në sexhde për Allahun, të bindur e të nënshtruar.

[7] Dhe ata që i luten Allahut duke thënë: “Zoti ynë, dhurona nga bashkëshortet dhe pasardhësit tanë atë që na gëzon sytë, ku gjejmë ngushëllim e lumturi, dhe bëna shembull që të ndiqemi në punë të mira!”

[8] Ata që janë përshkruar me cilësitë e mëparshme të robërve të Mëshiruesit, do të shpërblehen me gradat më të larta të Xhenetit, me dhomat e larta të tij; me mëshirën e Allahut dhe për shkak të durimit të tyre në bindje; dhe në Xhenet do t’i presë përshëndetja e engjëjve me paqe e selam, jetë e mirë dhe shpëtim nga çdo lloj e keqe.

[9] Ata do të jenë aty përgjithmonë, pa vdekje; sa i mrekullueshëm është ai vendbanim ku do të banojnë dhe ai vendqëndrim ku do të qëndrojnë përgjithmonë, pa dëshiruar kurrë të largohen prej tij.

[10] Allahu i Lartësuar njofton se Ai nuk i jep rëndësi njerëzve dhe nuk kujdeset për ta, përveçse kur ata e thërrasin dhe i drejtohen Atij me lutje të adhurimit (ibadetit) dhe lutje të kërkesës (duasë për nevoja). Por ju – o mohues – e përgënjeshtruat të vërtetën dhe refuzuat mesazhin e Tij. Prandaj, ky përgënjeshtrim do të sjellë mbi ju një dënim të pandashëm, që do t’ju ndjekë e ngjitet pas jush si kreditori pas borxhliut të vet. Ai dënim do t’ju shkatërrojë si në këtë botë, ashtu edhe në botën tjetër.

-366-